Muğla’nın Fethiye ilçesinin Üzümlü beldesinde ve Fethiye’ye 24 km mesafede antik yerleşim yerinde Likyalılar yaşamıştır. Hellenistik ve Roma dönemi kalıntılarını barındıran Cadianda Antik Kenti’nde kazı çalışmalarına başlandı.
Stadıon, hamam, tiyatro ve agora gibi anıtsal yapıları barındıran antik kent; Likya bölgesinin önemli kentlerinden birisidir. Güney Nekropolü, Hellenistik dönem tiyatrosu kentin M.Ö. 5. yüzyıla tarihlenen Likya mezar anıtlarında çalışmalar yapılıyor. Kazı çalışmaları devam ediyor ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Arkeoloji bölümü yürütmektedir.
Kentte bulunan yazıtlar Nekropol’de yer alan mezarlar ile kentin M.Ö. 5. yüzyıla uzanan bir geçmişi vardır. Antik kent, Likçe yazıtlarda ‘Kadawanti’ olacakta bilinir. Kentten günümüze ulaşan kalıntılarda Hellenistik ve Roma dönemine aittir.
Kentin tarihçesinde de Likya Hekotomnosların idaresindeyken diğer Likya kentleri ile beraber hükümdar Piksadoros tarafından yapılan bir bağıştan bahsedilir.
Pınara Tlos ve Cadıanda’nın Kaunos’a karşı yapılan bir isyanda bu hükümdara yardım ettiği anlaşılıyor. Kente ait sikkeler tanımlanamazken, kentin yapıldığı alandaki yapılarda Roma dönemi görkemi vardır. Konumu itibarıyla ihtişamın ve gücün göstergesidir. Üzümlü mahallesinden güneye doğru kente ulaşan patika yol üstünde ise Nekropol alanına ait anıt mezarlar yer almaktadır. Lahit ve diğer mezar tiplerine rastlamak mümkündür.
Güney surlarında Hellenistik dönemde yapılmış ve Roma döneminde onarılan bir tiyatro yer almaktadır. Kuzeyindeki oturma basamakları ise Stadyum olarak kullanıldığını gösteriyor. Yazıtlarda kentte kutlanan iki atletizm festivalinden bahsediyor. Stadıon çevresinde birçok heykel kaidesi bulunuyor. Bu kaideler sporcu heykellerinindir. Stadıon’a yakın imparator Vespanius’un kente bir hamam yaptırdığı anlaşılıyor.
Stadıonun kuzeyinde Dor düzeninde bir tapınağın tüm parçaları ile yerinde korunduğu yapı konumlanıyor. Güneybatısında ise 82 metre uzunluğunda Stoa olabilecek kalıntılar yer almaktadır. Roma döneminde birçok sarnıç yapılmıştır.
Kent Territorumu’nun yerleşimin bulunduğu ve daha fazlasını içerdiği çevreye yayılan kalıntılardan anlaşılıyor.
Cadianda ve çevresinde son yıllarda epigrafik yüzey çalışmaları haricinde bilimsel çalışmalar yapılmadı.
